Voor startende wielrenners is het best lastig om de ideale houding op de racefiets te vinden. Dat is essentieel om pijnvrij en comfortabel op de fiets te zitten, ook bij tochten die meer dan 100 kilometer lang zijn. Voor het bepalen van de perfecte maat racefiets voor jou moet je zorgvuldig te werk gaan. De beste manier is om naar een racefiets speciaalzaak te gaan. Daar wordt een fiets op jouw maat gezocht, waar je een testrit op kunt maken. Als daar geen gelegenheid voor is kun je je eigen maat opnemen en online een racefiets in de juiste maat bestellen.
Framemaat zegt weinig
Vroeger lagen alle maten van een racefiets vast als de framemaat bekend was. De framemaat is de afstand van de trapas tot aan het hart van de bovenbuis, gemeten langs de zadelbuis. Doordat de geometrie van racefietsen vroeger allemaal identiek waren, lag door de framemaat ook de bovenbuislengte, de balhoofdbuis en de reach van de fiets vast. Tegenwoordig hebben fietsen allemaal een andere geometrie. Zelfs van hetzelfde type fiets zijn er verschillen per merk. Tussen de diverse typen fietsen zijn de maatverschillen helemaal enorm. Iemand die maat 58 als racefiets heeft kan wel een 4 maten kleinere mountainbike nodig hebben.
Lichaamsverhouding en geometrie van de racefiets
De framemaat alleen is dus niet betrouwbaar genoeg om een passende fiets, racefiets of omafiets bij iemand te vinden. Ook de beenlengte is een belangrijk criterium voor de maat van de racefiets. Als iemand lang is, maar korte benen heeft, heeft hij een kleiner frame nodig. Om het effect van het lange bovenlichaam te compenseren kan voor een langere stuurpen worden gekozen. Wie lange benen heeft maar verder vrij klein is, heeft een groter frame nodig. Dan moet de benodigde kortere afstand tot het stuur worden aangepast met een kortere stuurpen. De volgende afmetingen spelen een rol bij het bepalen van de maat van een racefiets.
Bovenbuislengte
De bovenbuislengte wordt gemeten van het hart van het balhoofd tot aan het hart van de zadelbuis. Als de zadelbuis schuin loopt moet horizontaal worden gemeten vanaf de bovenzijde van het balhoofd tot aan het centrum van de zadelpen.
Balhoofdbuis
Bij het opmeten van de balhoofdbuis gaat het om de lengte van de buis die deel uitmaakt van het frame. Eventuele spacers worden niet meegeteld bij de balhoofdbuis. De lengte van de balhoofdbuis is een factor van belang voor het comfort. Wie comfortabel op de fiets wil zitten, kan het beste kiezen voor een wat langere balhoofdbuis.
Reach
De reach is de afstand tussen het balhoofd en de trapas. Om die te meten trek je een denkbeeldige verticale lijn van de trapas naar boven. Ter hoogte van de bovenbuis wordt de afstand van die verticale lijn tot aan het balhoofd gemeten. De reach is dus een horizontale maat. Een grotere reach heeft als effect op je zithouding dat je verder voorovergebogen op de fiets zit. Bij een kleinere reach zit je iets rechter op de fiets.
Stack
Bij het bepalen van de reach heb je een denkbeeldige verticale lijn getrokken van de trapas in de richting van de bovenbuis. De lengte van die lijn van de trapas tot aan het horizontale snijpunt met de horizontale lijn naar het balhoofd is de stack. Als je bijvoorbeeld een Chinees frame hebt met een kleinere stack betekent dit dat je een meer aerodynamische zit hebt. Bij een grotere stack zit je iets rechter op de fiets, wat vaak als comfortabeler wordt ervaren.
Standover-hoogte
De laatste maat die je kunt meten is de verticale afstand van de bovenbuis tot aan de bodem. Als je een frame hebt waarbij de bovenbuis niet horizontaal loopt, wordt de maat gemeten ter hoogte van het midden van de bovenbuis. Deze maat is belangrijk om voldoende comfort te bieden als je met beide benen op de bodem staat met de bovenbuis tussen je benen.
Hoe werken de framematen samen?
Het zal duidelijk zijn dat alle framematen die gemeten zijn een gevolg hebben voor de wijze waarop je op de racefiets zit en welke tas voor in frame je gaat aanschaffen. Van de stack en de reach is al vermeld, dat die bepaalt in hoeverre je meer of minder voorovergebogen op de fiets zit. Een korte stack betekent dat je heel ver voorovergebogen zit. Als dat uiteindelijk toch niet helemaal fijn rijdt, kun je zogenaamde spacers gebruiken. Dat zijn afstandsstukken waarmee je de stack kunstmatig iets verhoogt.
De reach is ook bepalend voor een diepe of een minder diepe zit. In feite is de reach een indicatie van de afstand tussen het zadel en het stuur. De reach is echter een tricky maat. Want die wordt loodrecht gemeten vanaf de trapas. Als je een frame hebt waarbij de zadelbuis ver naar de achterzijde van het frame is gericht, zal dat resulteren in een grotere afstand tussen zadel en stuur. De reach is dus ook afhankelijk van de geometrie van het frame.
Finetunen
Het zal duidelijk zijn dat de framematen nog geen garantie zijn voor een perfect aangemeten racefiets. Dat komt enerzijds door de verschillende vormen die de frames van de racefietsen hebben, maar ook door verschillen in lichaamsbouw. Met name de lengte van de benen, de lengte van het bovenlichaam en de lengte van de armen kunnen een grote rol spelen. Desondanks is er op basis van de lichaamskenmerken wel een frame te bestellen dat in grote lijnen bij jouw lichaam past. Laat een specialist vervolgens de racefiets helemaal voor je op maat maken.
Deze specialist zal gebruik maken van allerlei onderdelen, die in meerdere maten leverbaar zijn. Er is al genoemd dat je de lengte tussen het zadel en het stuur kunt aanpassen door voor een langere of kortere stuurpen te kiezen. Ook het plaatsen van spacers op het balhoofd biedt mogelijkheden. Daarnaast kan de lengte van de crank worden aangepast aan de beenlengte. Uiteraard wordt ook de gebruikelijke hoogte van de zadelpen en de hoek en de centrering van het zadel gebruikt om de perfecte zit op een racefiets te bereiken.
Zelf de regie nemen over de maat van een nieuwe racefiets
Ondanks dat alle maten van een frame kunnen worden opgemeten en dat er frames in allerlei vormen zijn, is de aanschaf van een nieuwe racefiets toch in zekere zin een gok. Als je je eigen lichaamsbouw kent kun je wel een gecalculeerde gok nemen, waarbij je er zeker van bent dat de reisfiets wel ongeveer zal passen. Maar een racefiets, die vanaf de eerste keer dat je erop stapt meteen goed zit, is heel lastig te vinden. Om de kans op succes zo groot mogelijk te maken kun je het beste de volgende stappen volgen.
1. Kies het type fiets
Als je al weet dat je een racefiets gaat aanschaffen is het van belang dat je de verschillen tussen de frames van de diverse merken die racefietsen produceren. Op de websites van de merken zijn maattabellen te vinden, die een indicatie zijn. Als je een frame hebt gevonden van enkele merken, dat het beste past bij jouw lichaamsbouw, kun je op zoek gaan naar de best passende framemaat.
2. Bepaal de framemaat op basis van je lichaamsbouw
Bij de tabellen die door de verschillende fietsmerken op de website staan wordt de lichaamslengte als indicatie gebruikt voor het bepalen van de framemaat. De lichaamslengte zegt echter niet zoveel over de lichaamsbouw. Want iemand met korte benen en een lange rug heeft misschien dezelfde lichaamslengte als iemand met een korte rug en lange benen. Maar ze hebben wel een ander soort frame nodig. De bepaling van de framemaat is dus niet zo nauwkeurig. En zoals je al hebt gezien is ook de framemaat geen objectieve maat.
Er is echter een andere truc om de framemaat te berekenen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de beenlengte. Om die te meten heb je een assistent nodig. Ga voor de meting rechtop op de grond staan met je voeten 15 tot 20 centimeter uit elkaar. Pak een dik boek en doe dat verticaal tussen je benen, alsof je op een fietszadel zit. De bovenkant van het boek zit dan ter hoogte van je kruis. Laat je assistent nu de afstand in centimeters meten van de bodem tot aan je kruis, dus de bovenkant van het boek. Vermenigvuldig de uitkomst van die lengte met 0,68. Dat is de framemaat die bij jouw lichaam past.
Wie een optimale framemaat wil bestellen kan ook een bikefitting laten doen. Specialisten meten je lichaam op en kijken dan welk merk en maat frame het beste past bij jouw lichaamsbouw.
3. Maak een testrit
Als eenmaal is bepaald wat in principe de ideale framemaat en het beste merk racefiets zijn voor jouw postuur, ben je al een heel eind op weg naar je nieuwe fiets. Het is echter verstandig om op zo’n zelfde fiets een testrit te maken. Fietsenwinkels organiseren regelmatig dergelijke testdagen. Luister daarbij naar je lichaam. Bij pijn in je onderrug, tintelende vingers, zere ellebogen, nek of knieën past het frame niet bij jouw lichaamsbouw. Deze mankementen zijn alleen te ontdekken als je een lange testrit maakt.
Misschien ben je ook geïnteresseerd in:
